Ślub rozumiany jako kontrakt ekonomiczny

Małżeństwo jest czymś w rodzaju unii ekonomicznej między żoną, a mężem i ich rodzinami. W wielu kulturach oraz społecznościach uzgadnia się główne zobowiązania, tak zwane płatności małżeńskie które muszą być spełnione zanim dojdzie do zawarcia małżeństwa. W niektórych społecznościach kontrakt małżeński zapisywano nawet specjalnym listem wiennym. 

 

Najważniejszą jej częścią tych zobowiązań jest zapłata za pannę młodą. Pan młody lub jego rodzina wypłaca rodzinie panny młodej ekwiwalent, który ma pokryć straty wynikające z opuszczenia przez ich córkę domu rodzinnego i co za tym idzie pozbawienie ich pomocy z jej strony. Jest to również forma zapłaty jaką mąż ponosi za wychowanie dla niego żony. W rodzinach żydowskich zazwyczaj ustalano kwotę pieniężną jaką pan młody płacił za żonę jej ojcu, czyli przyszłemu teściowi. Wysokość zapłaty była uzależniona od pozycji rodziny panny młodej, jej wykształcenia i obycia.

W kulturze islamskiej kontrakt zapłaty za pannę młodą jest bardziej związany z zabezpieczeniem jaki mąż wpłaca żonie na wypadek jego śmierci. Wysokość tego rodzaju zapłaty, zwanej wianem jest bardziej związana z majętnością pana młodego. Wiano powinno obejmować zarówno część jaką mąż zostawia żonie na wypadek śmierci jak i przywianku równowartości posagu jaki otrzymała żona od swojej rodziny. Zazwyczaj wiano odpowiadało podwójnej wartości posagu wnoszonego przez żonę. Wiano w dawnych czasach było również swoistym zabezpieczeniem dla żon z którymi mężowie chcieliby się rozwieść. Obecnie myli się znaczenie słów wiano i posag, stosując je wymiennie.

Opłatę za żonę w zależności od umowy wnoszono przed ślubem, w trakcie lub jako zabezpieczenie pośmiertne. Jedną z form opłaty za żonę była służebność względem rodziny żony. To szczególnie ważna umowa szczególnie na polskich wsiach, gdzie pan młody zobowiązał się do wykonywania określonych prac, aby pomóc rodzinie panny młodej, po tym jak wyjdzie za mąż. Jeszcze do niedawna można było spotkać się ze szczególnie obraźliwym, określeniem młodego jako parobka u teścia.

Rodzina panny młodej daje córce na odchodne posag. Dos z łaciny posag to w prawie rzymskim majątek otrzymywany przez męża przy zawieraniu małżeństwa. Pokrywał on koszty utrzymywania małżeństwa oraz jako wyznacznik wysokości wiana wyznaczał wysokość zabezpieczenia żony i dzieci w razie rozwiązania małżeństwa lub śmierci męża. Posag spotykamy głównie w kulturach monogamicznych o dużym rozwarstwieniu ekonomicznym. Można przyjąć zasadę że wiano i posag były uzależnione od 'popytu i podaży' panien młodych. Z czasem koszt utrzymania małżeństwa tradycyjnie ponoszony przez męża wzrastał i wiano zanikało.

Współcześnie przez wiano rozumie się już tylko posag wnoszony do małżeństwa przez żonę lub jej rodziców. W niektórych państwach (Indie) wprowadzono zakaz wnoszenia posagu by uniknąć pogłębiającego się rozwarstwiania społeczeństwa.

Musimy też wspomnieć o wymianie podarunków krewnym przez panią i pana młodego. Zwyczaj zachował się w naszej kulturze jako wywodziny, wykupiny, rozpleciny i funkcjonuje do dziś jako tzw. bramki ślubne. Takie myto związane ni to z panną młodą, czy dostępem do domu weselnego.

Dziś najczęściej spotykanym kontraktem przedmałżeńskim nie jest już list wienny, lecz intercyza.

Intercyza to umowa zawierana przed notariuszem między osobami zamierzającymi wstąpić w związek małżeński mająca wprowadzić inny ustrój majątkowy niż ten który daje zawarcie związku małżeńskiego.

fot. www.weddingtv.pl

Zobacz też:
Jaki miesiąc wybrać na ślub?
Kalkulator weselny - ile kosztuje ślub i wesele?
Kiedy narzeczeni poznają ze sobą swoich rodziców?